Dag 59 – “That’s motivation” en “Why don’t you get a job”

Motivatie. Naast cijfers een van de andere veel besproken abstracte dingen in het onderwijs. “Hij wil gewoon niet, dan kan ik hem ook niet helpen!” Hoe ziet een ongemotiveerde leerling er uit? En waarom kan deze docent hem dan niet helpen?

Het zijn dingen die mij bezig houden, als docent, als mentor, als denker, als mens. Natuurlijk vind ik sommige leerlingen ook ongemotiveerd overkomen in mijn lessen, soms zit daar een verhaal achter die het tegendeel bewijzen en tegelijkertijd is een stukje ongemotiveerdheid richting school en leren ook in lijn van het puberbrein. Soms kan ik een leerling ‘motiveren’ om dan maar voor mij aan de slag te gaan, terwijl dat bij een andere collega dan weer niet lukt en vice versa. Is dat dan motivatie? Het lijkt mij niet, maar het helpt ons beide wel.

Een collega van mij met een puberzoon die dreigt te doubleren, te blijven zitten, het jaar over te doen, had een hele mailwisseling met de betreffende mentor van zijn zoon. De boodschap was hetzelfde, hij is niet gemotiveerd, de clou dat de mentor vond dat de zoon zichzelf moest motiveren. De vader, mijn collega, had hier moeite mee. Want hoe kan iemand, laat staan een puber zichzelf echt motiveren.

Het zette mij aan het denken over dit onderwerp. Het lijkt namelijk iets heel ongrijpbaars, motivatie, soms zo tastbaar en soms floeps, is het weer weg. Niemand is voor alles gemotiveerd, maar ik geloof ook niet dat er mensen zijn die voor niets gemotiveerd zijn. Maar kan iemand, iemand anders gemotiveerd maken ergens voor? Het werkwoord motiveren moet toch ergens vandaan komen.

Alles werkt beter met een voorbeeld. Ik ben heel erg gemotiveerd om af te vallen, maar niet om alles daarvoor te doen of te laten. Op het moment dat ik moet sporten om mijn doel te bereiken, ben ik nou niet bepaald gemotiveerd te noemen. Het is niet aan mij te zien, sterker nog de kans dat ik het ga doen is enorm klein. Er is dan niets of niemand in de wereld die mij kan motiveren om te gaan sporten. In mijn geval werkt dwang wel, bij een teamsport móét je wel gaan als dat afgesproken is, vind ik. Dus doe ik een teamsport en ga ik, weer of geen weer, tijd of geen tijd, zin of geen zin. Is dat dan motivatie?

Ik twijfel dan dus eigenlijk aan de invloed die ik heb om mijn leerlingen te motiveren, maar niet elke leerling is uit zichzelf gemotiveerd voor school, mijn vak, het diploma of het leren over dingen waar hij niets mee heeft. En ik begrijp dat zo goed. Maar hoe kan ik ze dan helpen?

Vandaag had ik het rakelings over dit onderwerp met mijn leerlingen. Zij zijn alle zes gemotiveerd om over te gaan, toch lukte het ze afgelopen weken niet om genoeg werk te doen voor school. Ik hield het onderwerp luchtig en we bespreken het vak tekenen. Ze hadden ontdekt dat hun tekendocente nooit een onvoldoende geeft, ik nam aan dat dit iets met hun motivatie had gedaan. “Maar je haalt toch nooit een onvoldoende, dus waarom zou je dan je best doen?”, gooide ik in de groep als een soort advocaat van de duivel. Het bleek dat ze gewoon hun best bleven doen, de een omdat het tekenen was en ze niet wist hoe ze daar niet haar best voor kon doen (echt gemotiveerd), de ander omdat ze wel verwachtte dat als ze opeens het ging verprutsen de docent toch wel in gesprek ging met haar. Je best doen was dan toch veiliger, want straks krijg jij de eerste onvoldoende.

Het haalt een herinnering bij mij naar boven, een van de weinigen die ik nog heb van mijn middelbare schooltijd, die ik besluit te delen. Het gaat over mijn tekendocent die altijd zei dat als jij je best deed je altijd een voldoende zou krijgen. Ik deed altijd mijn best en haalde altijd onvoldoende (in mijn beleving althans, ik heb geen bewijs), totdat ik het zat was en een man uit de wehkampgids had overgetrokken en met veel improvisatiewerk dat kon verborgen tot een mooie tekening. Mijn eerste voldoende voor tekenen.

“Dan was u zeker niet meer gemotiveerd om uw best te doen?”. Daar had ze helemaal gelijk in, dat was ik niet meer. Terwijl toen ik begon wel gemotiveerd was voor het vak omdat ik uit een creatieve familie kom en zelf ook vanuit die creativiteit denk. De docent had invloed gehad op mijn motivatie, dus misschien kunnen we leerlingen niet direct motiveren maar we kunnen wel ons best doen om te voorkomen dat ze gedemotiveerd raken. Uitleggen waarom ze dingen leren, het leuk maken, het laten aansluiten bij wat ze wel interessant of gaaf vinden, perspectief bieden en positieve ervaringen laten hebben. Het klinkt zo makkelijk, maar dat is het niet.

Motivatie, het antwoord ligt misschien wel in deze twee songteksten. Anders weet ik het ook even niet.

Why am I so exciting?

What makes me dramatic?

You’re trying to say something about yourself

The dazzling crime of wisdom

You fall for reality

You’re bruised and bewildered

Then you learn to fall in love with yourself

That’s motivation

You raise yourself high

Presenting your soul

You step from the shadows

You hear the command

An image to dream

You tremble permission

Tomorrow’s rewards bloody skies of today

You’ll step out of time

Into life’s every dream

A life of such powerful meaning

Now you has class

Now you has splash

Now you has mass motivation

Here’s an image I can recommend

Here’s a product you will die for

Here’s a nightmare that will never end

Get you fired up and burning go oh oh

…

You know you got something

You know you got the style

We don’t take much, just a little bit

That’s motivation

No more false illusion

Goodbye to confusion

Stand out from the madding crowd

Motivation is symphony

Symphony in style (that’s motivation)

It’s brilliant, original (that’s motivation)

Stimulating, charismatic (that’s motivation)

As precious from home (that’s motivation)

So what (motivation)

Say what (motivation)

New (moti)

So (moti)

Now you has class motivation

She sits on her ass

He works his hands to the bone

To give her money every payday

But she wants more dinero just to stay at home

Well my friend

You gotta say

I won’t pay, I won’t pay ya, no way

Why don’t you get a job

Ik ben benieuwd hoe jij denkt over motivatie. Kan dat, als docent of als mens, iemand motiveren? Zo ja, hoe dan? Hoe hou jij rekening met motivatie en motiveren in jouw les of opvoeding?

Ps. Als foto vandaag een digitale tekening die ik vorig jaar zomer heb gemaakt met mijn iPad tijdens een workshop. Overgetrokken in wezen, net zoals toen bij die ene voldoende voor tekenen, maar gemotiveerd en trots dat ik was!