Het nieuws van de laatste tijd zet je met beide benen weer op de grond, mochten deze zijn losgekomen en was je bezig met je vlucht boven de grond. Ik denk dat dit voor docenten nog extra geldt omdat er een aantal vervelende nieuwsberichten waren gerelateerd aan school en tieners.
Begin van deel 1
Meerdere keren kort achter elkaar pleegt een tiener zelfmoord om verlost te zijn van zijn of haar pesters. Een verschrikkelijk idee dat dit hun enige uitweg bleek te zijn. Als docent probeer je altijd alert te zijn op pestgedrag en hier op te reageren, op deze regel geldt geen uitzondering. Helaas werkt dit niet altijd en soms maakt het de situatie zelfs erger. Want als een leerling geholpen wordt door een docent kan de pester dit, onterecht, aanzien voor zwakte van de leerling. Terwijl een leerling zoiets alleen maar met een docent of andere volwassene kan delen als hij heel sterk in zijn schoenen staat.
Op televisie hoorde ik iemand zeggen dat pesten bij ons instinct hoort. Vroeger was er niet genoeg te eten voor ons allemaal in de grot, ‘survival of the fittest’. Maar dit is in de huidige tijd geen excuus meer, er zijn genoeg middelen in de Westerse wereld dat we geen leerlingen meer hoeven af te schrijven. We leven niet in het liedje van Drs. P. waarbij hij met zijn vrouw moest beslissen welk kind hij aan de wolven moest voeren.
Moet Igor het maar wezen ? Nee want Igor speelt viool
Wat vind je van Natasha ? Maar die leert zo goed op school
En Sonja dan ? Nee Sonja niet, zij heeft een mooie alt
Zodat de keus tenslotte op de kleine Pjotr valt.
Bron: Drs. P. – Dodenrit
Ik neem het niet op voor pestende leerlingen, maar het blijkt wel zo te zijn dat pesten vaak een tweerichtingsverkeer is. Geen monoloog maar een dialoog. De leerling die wordt gepest reageert vaak op een manier waardoor de pester juist nog meer reden ziet om te gaan pesten. Wordt de leerling boos? Grappig, dat moet ik dus vaker doen. Het spreekwoord is niet voor niets: een kat in het nauw maakt rare sprongen, dit geldt natuurlijk ook voor een leerling die gepest wordt. Juist doordat ze in het nauw worden gedreven door de pester maken ze rare sprongen en zeggen soms daardoor juist de dingen die de pester wil horen. De naleving van dit spreekwoord slaat soms zelfs zo door dat een leerling die vroeger gepest werd uiteindelijk zelf gaat pesten, simpelweg om te voorkomen dat hij ooit nog in het nauw zit. Vervelend. Met name omdat het uitroeien van pesten hierdoor steeds moeilijker wordt, het is een dubbele vicieuze cirkel. Pester pest, leerling reageert waardoor pester nog meer ‘wil’ pesten. De tweede cirkel die kan ontstaan is pester pest, leerling wordt pester en pest anderen.
Zo had ik een leerling die gepest werd, onze school voert dan een protocol uit, waarbij een gesprek en excuses centraal staan. Hier zijn alle betrokken leerlingen bij aanwezig. Na het gesprek en de excuses bleef de leerling zijn pesters opzoeken. Dom? Nee! Het is gewoon een leerling die aansluiting zoekt, maar deze niet kan vinden en de hoop blijft houden dat hij wel aansluiting vindt bij iemand. En die hoop heeft er onder andere voor gezorgd dat hij nu niet meer wordt gepest en met veel meer plezier naar school gaat. Hoop die er ook voor heeft gezorgd dat hij zelf niet is gaan pesten, want dit was niet ‘nodig’.
Hoop die ik als docente ook altijd koester. Hoop dat ik de goede beslissing neem, het goede zeg, de juiste acties onderneem om pesten te laten verdwijnen.
Hoop dat pesten ooit zal verdwijnen heb ik niet, hoop dat ik en al mijn collega docenten steeds beter in de bestrijding worden en hiervoor ook de handvatten en middelen krijgen wel. Juist voor die docenten die nu denken: hoe had ik het anders moeten doen om dit nieuwsbericht te voorkomen. Hopelijk komt er wat goeds uit deze slechte nieuwsberichten, in plaats van enkel inspiratie voor anderen die ook geen uitweg zien.
Ik blijf hoop houden en dat is toch ook een kerstgedachte!
Einde deel 1