Dag 48 – “Graduation day”
In maart werd er geschiedenis geschreven, na het nieuws van de sluiting van de scholen volgde al snel de uitspraak van de minister van Voortgezet Onderwijs om het eindexamen geen doorgang te laten vinden. Dacht ik in januari te weten dat het een speciaal eindexamenjaar ging worden voor mij, toen ik akkoord ging met het overnemen van de eindexamenklassen van mijn collega, bleek ik toen nog niet half te weten hoe speciaal het echt ging worden.
Deze week sprak ik mijn oma, en zoals altijd wilde ze van alles weten over mijn werk. We praten over de examenleerlingen en ik probeer, ook zoals altijd, dingen zo simpel mogelijk uit te leggen.
“Zijn de examen al achter de rug?”
“Nou… Vanwege de examens maken ze niet echt examens…”
Ik probeer te bedenken hoe ik dit makkelijk kan uitleggen als ze mij verrast:
“Oh, dus gewoon alleen schoolexamens? Dat hadden wij ook, toen ik ’45!”
Slechts dagen voor de uitslag van de “examens” van dit jaar, ontdek ik dat mijn oma in de laatste lichting zat zonder landelijk eindexamen. Dat zij deel uitmaakt van het cohort waar zoveel over gesproken werd in maart na ‘het’ nieuws. Slechts dagen nadat dit speciale eindexamenjaar voor mij afgerond was met het nakijken van de laatste herkansingen.
Vandaag was de uitslag voor de volgende speciale lichting na het cohort van mijn oma, een uitslag die voor mij maar ook voor de vele kandidaten al veel minder spannend was dan ‘normaal’. Een normale schoolcarrière, afgesloten met een laatste les zonder dat ze wisten dat het de laatste les was, zonder een examenstunt om de school even ‘terug te pakken’, zonder feestje met alcoholvrije champagne vanmiddag op school.
Er waren leerlingen blij dat het ‘leed’ van het centrale eindexamen ze bespaard was gebleven, er waren leerlingen overtuigd dat ze het nu makkelijker hebben gehad, er waren leerlingen die baalde dat ze niet op ‘zuipvakantie’ konden en er waren leerlingen blij dat ze gewoon extra vroeg in het jaar klaar waren met school en dus lekker veel konden gaan werken.
De kinderboekenschrijver Guus Betlem schreef over de lichting van ’45 een weer treffend geworden gedicht:
“Ik weet nog, hoe ik broom geslikt heb, en poeders, pillen bij de vleet.
M’n hoofd was als een lekke fietsband en ’t is, alsof je niets meer weet.
…
Want wat zij ook niet zullen kennen, naast angst die door je lichaam jaagt,
dat is de onbeschrijfelijke vreugde en blijdschap om het woord GESLAAGD”
Het angstzweet van een eindexamen zullen ze dan niet kennen, al mis je daar misschien niets aan. Zullen ze niet kunnen meepraten over de ervaringen van het eindexamen, het naderhand nakijken via internet. Wisten ze misschien al ruim voor het telefoontje zeker wat de uitslag zou zijn. Gingen ze misschien wel werken in plaats van thuis op het belletje te wachten. Toch mochten mijn collega’s vandaag, met academische baret op het hoofd, zes dagen eerder dan oorspronkelijk gepland, per telefoon of videogesprek de magische woorden uitspreken: “Je bent GESLAAGD!”
Het jaar was misschien anders, de woorden en het diploma even waardevol. Met alleen het eindexamen haal je niet dat diploma, je werkt er alle jaren daarvoor al heen. Deze lichting deed geen eindexamen, maar had net als cohort ’45 op een hele andere manier levenservaring op gedaan. De stress zat hem veel meer in het onbekende. Laat je daarom geen ‘Coronadiploma’ aanpraten. Die levenservaring daar gaat het om, jullie zijn klaar om de vleugels uit te slaan. Zo heb je in ieder geval over een jaar over 75 een mooi verhaal voor je kleinkinderen. Jullie gaan de boeken in. Jullie schrijven geschiedenis. Class of 2020: jullie zijn (nu al) geslaagd (voor het leven)!
There’s a time a for joy
A time for tears
A time we’ll treasure through the years
We’ll remember always
Graduation day
…
Graduation day
Though we leave in sorrow
All the joys we’ve known
We can face tomorrow
Knowing we’ll never walk alone
When the ivy walls
Are far behind
No matter where our paths may wind
We’ll remember always
Graduation day